Nega biz munosabatlarda bo’lganimizda ham mukammal sevgiga intilamiz.
Afsonaviy ruhdosh haqidagi fantaziyalar bizni haqiqiy sherik bilan hayotdan zavqlanishimizga xalaqit beradi.
Ideal sevgiga chanqoqlik qayerdan keladi?
2016-yilda yozuvchi va faylasuf Alen de Botton The New York Times gazetasida “Nima uchun noto‘g‘ri odamga turmushga chiqasiz” nomli inshosini chop etdi. Material yilning eng ko’p o’qilgan mualliflik rukniga aylandi. Unda de Botton bizning barcha ehtiyojlarimizni mutlaqo qondiradigan ideal sherikning mavjudligi haqidagi romantik g’oyadan voz kechish vaqti keldi, deb ta’kidladi.
Maqolaning muvaffaqiyati ortidan uning muallifi Sidneydan Los-Anjelesgacha butun dunyoda faoliyat yurituvchi o’zining «Hayot maktabi» tashkiloti brendi ostida bir nechta seminarlar o’tkazdi. Men ulardan birida 300 kishi orasida edim.
De Bottonning seminari munosabatlardagi eng xavfli xatolardan biri bu ularni yaxshiroq qilish yoki donolik bilan yondashish mumkin emas degan fikrga asoslanadi. Yozuvchining fikriga ko’ra, bu erda va hozir yonimizda bo’lgan sherigimizdan zavqlanishimizga yo’l qo’yadigan yo’qolgan ruhdoshning fantaziyasi.
Alen de Botton seminar ishtirokchilarini «Antiromantik fantaziya» deb nomlangan mashq bajarishga taklif qiladi. Bizga potentsial sheriklarning to’rtta fotosurati ko’rsatiladi: ikkita erkak va ikkita ayol. “O’zingizni eng ko’p jalb qiladigan odamni tanlang. Endi uch yillik munosabatlardan keyin u eng ideal sherik bo’lmasligi mumkin bo’lgan beshta sababni to’liq tasavvur qiling, — deb ko’rsatma beradi yozuvchi.
Ishtirokchilardan biri yuzida qayg’uli ifoda bilan qizil ro’mol o’ragan ayolning suratini tanlaydi: “Men uni yolg’iz qoldirganimda u mening itimga o’xshaydi. Bu ayol, ehtimol, tajovuzkor bo’lishi mumkin.
Yana bir ishtirokchi kutubxonadagi qizning suratiga ishora qiladi: “Balki bu qiz kitob o‘qishni yaxshi ko‘rar. Ammo u sizni o’qiganlarini o’qishga majburlaydigan odam. Faqat uning tanlovi to’g’ri deb hisoblanadi.»
Alen de Botton ajoyib: u juda chuqur yozuvchi va notiq. Ammo biz uning g’oyalarini shaxsiy hayotimizga tatbiq qilsak ham, Francheskaning xohishi va bizning sof sevgiga bo’lgan xohishimiz masalasi ochiqligicha qolmoqda. U bilan nima qilish kerak?
Nega mukammal sevgiga chanqoqlikka berilmaslik kerak
O’zaro munosabatlar paytida ideal sevgiga intilish paydo bo’lganda, biror narsa noto’g’ri ketayotgandek tuyulishi mumkin. Romantikaning eng aldamchi tomoni shundaki, doimiy ittifoq bizning xohishimiz endi qondirilganiga ishonish bilan boshlanadi. Ish tugadi, orzu ushaldi. Aslida, bu faqat konfet-guldasta davrining ta’siri.
Asta-sekin, haqiqiy hayot, inson psixologiyasining namoyon bo’lishi shaklida munosabatlarni saqlab qolish va kundalik hayotni yaxshilash haqida kundalik suhbatlar shaklida sevgiga aralashadi. Misol uchun, siz sherigingiz instinktiv ravishda yaqinlikdan qochishini tushunishingiz mumkin, lekin siz, aksincha, juda muhtojsiz. Yoki siz toza odamsiz va sizning sevganingiz ijodiy tartibsizlikni afzal ko’radi. Yoki siz o’z vaqtida ishlaysiz, lekin yigitingiz yoki qiz do’stingiz har doim kechikadi.
Ehtimol, sizning munosabatingizda har doim kichik tafsilotlar etishmayotgan bo’ladi. Siz ideal sevgi orzusidan bir qadam uzoqlashasiz, lekin unga hech qachon tegolmaysiz.
Agar siz ateist yoki agnostik bo’lsangiz, «xudoni his qilish» haqida gapirishdan o’zingizni noqulay his qilishingiz mumkin. Biroq, imonlilar, menimcha, nima haqida gapirayotganimizni tushunishadi.
Sevimli guruhingizning kontsertida kumiringizning tanish qo’shiqlarni kuylayotganini tinglaganingizda, xuddi shunday tuyg’u edi. Sevgingizni uchratganingizda va bir-biringizga porlab ko’zlar bilan qaraganingizda, xuddi shu tuyg’u edi. 5 yoshli qizingiz bilan xayrli tun o’pib, «Meni juda yaxshi ko’rganingiz uchun tashakkur» deganingizda, xuddi shu tuyg’u edi. Bularning barchasi bir porloq olmosning qirralari.
Va ha, 23:00 da kontsert tugaydi va siz metroga borishingiz yoki to’xtash joyidan mashina izlashingiz kerak bo’ladi. Sizning sevgi munosabatlaringiz mukammal bo’lmaydi, chunki bu mumkin emas. Qizingiz esa o’smirga aylanadi, birinchi ikkitasini olib keling va sizni yomon ko’rishini ayting. Bularning barchasini kutish mumkin.
«Madison okrugi ko’prigi» nikoh va munosabatlar haqida hikoya emas. Bu mukammal lahzaning o’tkinchiligi va nima uchun bu biz uchun juda katta ahamiyatga ega ekanligi haqida.
