Тадбиркор эволюцияси
Ҳар битта тадбиркор бизнесда профессионал бизнес эгалигининг бир нечта босқичидан ўтади.
1-босқич: “ҳаммасини ўзим қиламан – ҳеч кимдан яхшироқ қила олмайди”
Ҳали тажриба етишмайдиган бошланғич босқичда бизнесмен айнан мана шу принципга асосланади. Ҳақиқатан ҳам сиз ушбу вазифалардан бирортасини жуда яхши бажарасиз:
– мижозларнинг телефонларига жавоб бериш;
– ҳисоблар ёзиш, тўловни амалга ошириш;
– молиявий ҳисобот юритиш ва ҳужжатларни тайёрлаш;
– маҳсулотларни етказиб бериш билан шуғулланиш;
– маҳсулот ишлаб чиқариш билан шуғулланиш;
– буюртмани шахсан бажариш ва хизмат кўрсатиш;
– маҳсулот ва хизматларнинг реклама ва маркетинги билан шуғулланиш.
Муаммо шундаки сиз ҳар сафар бу билан шуғулланганингизда бизнеснинг асосий жараёнида қатнашасиз ва ўз бизнесингизга боғлиқ бўлиб қоласиз. Қанча кўп кундалик ишлар сизнинг бўйнингизда бўлса, бизнесингиз шунча кўп вақтингизни олади.
Жараёнларни ўзгартириш ҳақидаги фикр ҳаммадан олдин келиш ва ҳаммадан кейин кетиш жонингизга теккан вақтда кела бошлайди. Бунинг устига дам олиш кунлари ҳам телефонда бўлишингиз керак бўлади.
Айнан шундан кейин янги одамларни ишга оласиз ва профессионал бизнес эгасининг ривожланишидаги иккинчи босқичга ҳос бўлган янги муаммолар пайдо бўла бошлайди.
2-босқич: бизнесни шахсан бошқариш
Иккинчи босқичда сиз кундалик ишларга ва асосий жараёнда қатнашишга тобора камроқ вақт сарфлай бошлайсиз ҳамда кўпроқ ўз ходимларингизни бошқариш ва назорат қилиш билан шуғуллана бошлайсиз. Ходимларингиз эса бу вақтда:
– ишни сиздан ёмонроқ бажаришади;
– уларга айтилган ишни қилишмайди;
– ҳеч нима қилишмайди, лекин маошни қайси куни беришингиз кераклигини билишади;
– вақтни ўтказиб юборишади ва сизнинг қарорларингизга қаршилик қилишади;
– сизнинг доимий тепкилашингизсиз ишлашмайди;
– мижозларга қўполлик қилишади ва етказиб берувчилар билан жанжаллашишади.
Буларнинг ҳаммаси сизнинг жонингизга текканида барча ишёқмасларни ишдан ҳайдайсиз ва ҳамма ишни ўзингиз қилган вақтларингизга қайтасиз ёки бизнесни тизим орқали бошқариш принципини тушуниб оласиз.
3-босқич: бизнесни тизим орқали бошқариш
Сиз одамларни бошқаришингиз керак эмас. Барча жараёнлар ва муносабатларни тизим бошқаради, сиз эса фақат уни такомиллаштириш устида ишлайсиз.
Бизнесни тизим орқали бошқариш профессионал бизнес эгасининг ривожланишидаги учинчи босқичга хосдир. Сиз ўзингизни сотишдаги ва бошқа жараёнлардаги тажрибангизни ходимларингизга оғзаки шаклда эмас, балки мижозлар билан ишлашдаги регламентлар шаклида берасиз. Сиз эътирозлар ва уларга бериладиган жавобларнинг шаблонларини белгилайсиз ва ходимларингиз самаралироқ ишлай бошлашади. Регламентларда буюртманинг ўтиш вақти, мижозларнинг талаб ва таклифларини олиш тартиби ва бошқалар келтирилади.
Айнан мана шу босқичда сизда бизнесда шахсан қатнашишингизни камайтириш ва бизнесни шахсан бошқаришдан уни регламентлар, лавозим йўриқномалари ва бошқа тизим элементлари асосида инструктив бошқаришга ўтиш имконияти пайдо бўлади.