Бизнесда энг асосийси – яхши ғояни топиш.
(Фақат олдин 1000 та муваффақиятсизини текшириб кўришни унутманг)
Ёлланма ишчиларнинг ҳар иккинчиси ўз бизнесини очишга қарши эмаслиги, бунинг устига бир неча йиллардан буён бу ҳақда ўйлаётгани, фақат керакли ғояни топа олмаётгани ҳақида айтади. Ўз бизнесини бошламоқчи бўлганлар орасида “тўғри ғояни топиш” фикри доимий равишда айланиб юради: “Ҳеч ким йўқ бўлган шундай йўналишни топсам эди, дарров иш бошлаган бўлар эдим”.
Аслида ҳам яхши, уникал ғоя бизнесда жиддий устунлик бериши мумкин. Лекин эндигина иш бошлаётганлар учун ғоя энг муҳим нарса эмас. Бунинг устига абсолют янги йўналишда бизнес бошлаш кичик фирмани фалокатга олиб келиши ҳам мумкин. Одатда стартапларда уларнинг раҳбарларига ғояни уни сотиб олишлари учун керакли даражага олиб чиқиш учун ресурслар (маблағ, тажриба, ахборот) етишмайди. Мижозлар бу ғоя ҳақида билишлари ва уни оммавий сотиб олишни исташлари керак.
Мижозлар етарли даражада консерватив эканлигини ҳисобга олсак, принципиал янги бозорга чиқиш учун энг аввало ушбу йўналишни илгари суриш ва танитиш учун жуда кўп пул сарфлашга тўғри келади. Ушбу маҳсулот унинг аналогларига нисбатан яхшироқ, хавфсизроқ, чиройлироқ, оммабопроқ эканлигинга ишонтириш керак. Омманинг фикрини ўзгартириш – бу кичик бизнеснинг пули етмайдиган даражадаги қиммат турувчи жараёндир.
Шунинг учун бошловчи бизнесмен учун рақобатчилар йўқ бозорга чиқишнинг умуман маъноси йўқ. Яхшиси рақобатчилар мавжуд бўлган ва уларнинг қилаётган ишларини моделлаштириш ҳамда велосипедни янгидан яратиш керак бўлмайдиган соҳада бизнес бошлаш керак. Сиз рақобатчиларнинг мижозларни жалб қилиш, уларга ишлов бериш, маҳсулот ва компанияни реклама қилиш, маҳсулотларни етказиб бериш усулларини ва бошқаларни моделлаштиришингиз мумкин. Бизнес ривожланиши билан ушбу жараёнларни оптималлаштириш ва яхшилаш мумкин бўлади. Лекин ишни муваффақиятли бошлашингиз учун сиз эргашишингиз мумкин бўлган мисоллар керак бўлади.
Томас Эдисондан у қандай қилиб охир-оқибатда чўғланма лампани ихтиро қилгани ҳақида (биламизки, у лампа тайёр бўлгунча 10 000 дан ортиқ марта турли усулларни синаб кўрган) сўрашганда, шундай жавоб берган экан:
29
“Мен мағлубиятга учрамадим. Энди мен чўғланма лампани қандай қилмаслик кераклиги ҳақидаги жуда кўп усулларни биламан. Мен шунчаки ишламайдиган 10 000 вариантни топдим. Жуда кўпчилик одамлар уларнинг руҳи чўккан пайтда ғалабага қанчалик яқин қолганликларини ҳатто тасаввур ҳам қилишмайди”.
Моделларни текшириш
Бошқаларнинг моделларини нусхалаш пайтида уларни текшириш ва ҳақиқатан ҳам иш бериши, фақат кўзга шундай кўринмаётганлигига ишонч ҳосил қилишингиз керак. Чунки кўпчилик бирор тизимдаги ташқи нарсани нусхалайди ва унинг ички қонуниятлари ҳақида умуман ҳеч нарсани билишмайди.
Шунингдек тестлашда 100 кишидан иборат гуруҳ учун ишлаган нарса 1000 кишидан иборат гуруҳ учун иш бермай қолиши муаммоси ҳам бор. Микро макрога тенг эмас. Буни тушунмаганлигидан жуда кўпчилик бизнеслар хонавайрон бўлишган. Шунинг учун текширишда ҳар битта қадамда текширилувчилар сонини ошириб бориш энг оптимал усулдир. Шунингдек сизнинг мижозларингиз билан ишлаган усул бутун бозор учун иш бермаслиги ҳам мумкин. Сиз бирор методика билан ишлаб катта даромад олаётганлигингиз, қолган бутун бозор ундан фойдаланиб даромад олишини билдирмайди. Айнан мана шунинг учун ҳам бизнеснинг эгаси маҳсулотни менежерга нисбатан яхшироқ сотади.
Агар янги техник ходим сотиш бўйича ҳам билим олса, бу сотиш бўйича менежерни ишга ёллаганингиздан кўпроқ самара беради. Ҳатто техник ходимнинг ўзи сотмасдан, фақат сотув тизимини назорат қилса ҳам, бунинг фойдаси катта бўлади.