CHIGANOQ HAQIDA

ChIGANOQ NIMA HAQIDA

CHIGANOQ HAQIDA

ChIGANOQ NIMA?
Tirik organizmlarni muhofaza etadigan o’ranchiq turlarining tsanchaligini tasavvur eta olasizmi? Yong’ok po’chog’i, tuxum po’chog’i, toshbaqa va dengiz chig’anog’i zirhi, shilliedurtlar chig’anog’i va hokazo.

Chig’anoq — tirik organni qoplab t;uruvchi mustahkam qatlam. U yo uning egasi yoki ota-onasi tomonidan qilinadi. Chiganoq tarkibi ham
g’alati. Yongoq po’chog’i shox-shabbadan, bopha chiganoqlar karbonat kaltsiy (ohak)dan yasaladi. Uchinchilari esa o’ziga xos oynabop xom ashyo, kvartsdan tsilinadi.

Chig’anots unga yashiringan tirik vujudni himoya etadi. Yong’oq va tuxum har doim ham qobiq bilan o’ralavermaydi. Uning ichki tirik a’zosi — urug’ yoki jo’ja — etilgach, chiqish uchun po’choqni yorishi kerak.

Krab va qistsichbaqalar har doim ham o’z zirhiga yoppasiga qoplanib olmaydi. U yumshoq modda bilan birikkan alohida lappaklardan iborat. Bu jonivorning harakatlanishi va bukilishiga yordam beradi.

Ayrim jonivorlar, masalan, tso’ng’izlar sigmay tsolguncha o’zining qattiq qobig’i ichida yashaydi. So’ng u darz ketadi va hasharot tashqariga chitsadi. Uning tagida yumshoq va cho’ziluvchan terisi joylashgan bo’ladi. Bir tsancha vaqt o’tgach, u mustahkamlashib, yangi zirhga aylanadi.

Chig’anoq tana a’zosi bo’lgan jonivorlar ham bor. Toshbaqa kosasi o’ziga xos lappaklar bilan qoplangan suyak taassurotini uyg’otadi. Uning usti qovurg’a va elka xartumidan tarkib topgan, tagi ham suyakdan iborat. Inson qovurg’a va umurtqasiz yashay olmagani kabi toshbaqa ham kosasiz yashay olmaydi.

Chig’anotsqa ega tirik vujudlarning katta guruhi mollyuskalardir. Shilliqtsurtlar ham shu guruhga kiradi. Ustritsalar, vengerkalar, grebeshkalar va hokazolar qo’shtabaqali mollyuskalardir. Xavf tug’ilgan chog’da ular chig’anog’i darvozasini butunlay yopib tso’yishi mumkin.

Оцените статью
HAQIDA
Добавить комментарий
Яндекс.Метрика