2018 RAMAZON OYINING BOShLANIShI VA TAQVIMI

2018 YIL RAMAZON OYINING BOShLANIShI VA TUGAShI, RUZANING OChILISh TAQVIMI 2018 yili Ramazon oyining boshlanishi qachon? Musulmonlar uchun muqaddas bulgan oy – Ramazon oyi bu yil 16 may kuni kechqurun, quyosh botishi bilan boshlanadi va 17 may kuni ertalabdan ruza boshlanadi va 2018 yil 15 iyun kuni (oy taqvimi buyicha 1439 yil) kechagacha yakunlanadi. Keyingi kun 16 iyun 2018 yil Ramazon hayiti (Ramazon bayrami) nishonlanadi. Biroq ayrim mamlakatlarda ulamo qaroriga binoan Ramazon oyi 17 may kuni boshlanadi va 18 iyun kuni kechqurun tugaydi. 2018 yili Ramazon oyi qachon? Ramazon qaysi kuni boshlanadi? Ruza bayramining tartibi – Ramazon bayrami 2018 yilda. Haqiqatda Ramazon yoki turklar aytishicha «Oraza-Orozo-Uruza» khalqlar orasida «Ramazan – Ramazon» deb ham aytiladi va musulmon taqvimining tuqqizinchi oyini bildiradi. Har yili Gregoryan taqvimiga nisbatan oyning boshlanishi uzgaradi. Ramazon oyi bayram sifatida nishonlanadi, er yuzasida barcha musulmon muminlar uchun eng muhim va eng aziz oy, dam olish kuni va 2018 yilda u 16 iyunda bulib utishi mumkin, chunki belgilashlarcha yangi oy Makka vaqti bilan 15 iyun 2017 yilda soat 4-u 21 daqiqada chiqadi. Shunday qilib Ramazon bu yil 30 kunga teng (dastlabki hozirgi malumotlarga kura). Mohiyat: Ramazon oyi musulmonlar uchun muhim ruza (saum) oyi hisoblanadi va islomning besh ustunalaridan biridir. Ramazon oyi davomida taqvodor musulmonlar gunohlari uchun tulov tulagan maqsadida kunduzi eb ichish, chekish va jinsiy aloqani rad etadilar. Boshqa suzlar bilan aytganda, ruza manosi Yaratguvchining irodasiga kamtarlik yulida uz gurur bilan kurash, gunohlari uchun gunohkor havoyi nafslariga ergashsa va tavbani aniqlash va yuq qilish maqsadida, ichki dunyo haqida uylash uchun tana istaklari ustidan ruhiy tantanasi uchun irodasiga bir sinov deganidir. Oyning davomligi 29 yoki 30 kunni tashkil qiladi va oy taqvimiga bogliq. Ruza (qirgizchasiga Orozo) tong bulishi bilan (ertalabki azondan keyin) boshlanadi va quyosh botganidan keyin (kechki azondan keyin) tugaydi. 17 may 2018 yilining takhminiy ruza tutish vaqti (taqvim) Shahar Fajr Magrib Astana (Qazoqiston) 3:30 21:30 Alma Ata (Qazoqiston) 3:25 20:26 Ashkhabad (Turkmaniston) 4:12 20:28 Baku (Ozarbayjon) 4:20 21:10 Bishkek (Qirgiziston) 3:11 21:26 Grozniy (Chechnya) 2:40 21:32 Dushanbe (Tojikiston) 3:01 19:55 Kazan (Tatariston) 1:56 21:21 Maykop (Adigeya) 2:10 19:55 Makhachkala (Dogiston) 1:55 19:19 Moskva (Rossiya Federatsiyasi) 2:07 21:07 Nazran (Ingushetiya) 2:05 19:30 Nalchik (Kabardino-Balkariya) 2:51 19:36 Simferopol (Krim) 2:30 20:19 Toshkent (Uzbekiston) 3:23 20:00 Ufa (Bashqortoston) 2:36 21:39 Cherkesiya — Adigey (Rossiya) 2:04 19:04 Astrakhan / Volgograd 03:19 21:28 Volgograd 00:59 19:51 Krasnoyarsk 02:05 21:20 RUZA TARTIBI Ruza oldidan har kuni musulmonlar niyatni takhminan shunday shaklda aytadilar: «Men ertaga (bugun) Alloh yulida Ramazon oyini niyat qilmoqchiman». Musulmonlarga ertalabdan yarim soat oldin ertalabki saharkhurlik (sukhur) tugashidan oldin va ruza ochish vaqti kelganidan sung iftor marosimini boshlash tavsiya qilinadi. Suv, sut, khurmo bilan ruza ochish tavsiya etiladi. Musulmonlar kechki namozidan keyin har kuni 8 yoki 20 rakatdan iborat tarovih namozini ikhtiyoriy ravishda uqiydilar. Oyning okhirgi un kunligida Qadr (qudrat kechasi, taqdir kechasi) keladi. Shavvol oyining birinchi kunida, Ramazon oyining okhiri sharafiga ruza tutish bayrami utkaziladi. Shu kuni musulmonlar ertalab bayram namozini uqiydilar va farz bulgan zakotni berishadi. Ushbu bayram musulmonlar uchun ikkinchi muhim bayramdir. RAMAZON OYINING ASOSLARI Eng oddiy va eng charchagan kunlarda ham oddiy insoniy ehtiyojlarning butunlay rad etilishi musulmonlarga uz imonlari kuchini namoyish qilishga imkon beradi. Ruza vaqtida musulmonlar uzlarining garizalari va ehtiroslarini (nafslarini) siqish uchun harakat qilishadi. Bu oyda tashqi poklikdan tashqari, ruza tutuvchi kishi insonni ifloslantiradigan barcha fikrlar va harakatlardan uzini qutqarish uchun poklikga qattiqroq rioya qiladi. Musulmonlarning qilmishlari va fikrlari nopok bulsa bunda ruza qabul qilinmaydi va bekor hisoblanadi, chunki “Allohga yolgonni tashlamagan birovning eb-ichishi mutlaqo kerak emas”. Musulmonlar, Ramazon oyidagi manaviy va jismoniy ruza tutishni ularning qalblariga juda ijobiy tasir qiladi deb hisoblaydilar. QURONDAGI FIKRLAR Ruza bir necha kun bulishi kerak. Agar sizlardan biringiz kasal bulsa yoki yulda bulsa, unda boshqa vaqt shuchna ruza olishi kerak. Qiyinchilik bilan ruza tutadigan kishi uzining gunohlarini kechirilishi uchun kambagallarni boqish kerak. Agar kimdir ikhtiyoriy ravishda yakhshi ish qilsa, u uchun yakhshiroqdir. Lekin siz bilib olgan bulsangiz, tezroq ish tuting! Ramazon oyida Quron nozil qilingan – odamlar uchun ishonchli yulboshchi, sodiq etakchilik va aql-idrokning aniq dalili. Ramazon oyida ruza (jadvalining) ochilishi va yopilish marotibalari Quron (Baqara surasiga) kura quyidagicha aniqlanadi: “Eying, iching toki saharlarda qora ipni oq ipdan ajratib bulmagunga qadar, keyin kechasi ruzani tuliq tugating”. Bu oyda uchragan kishi ruza tutishi kerak. Kimdir kasal yoki safarda bulsa, boshqa paytda shu miqdorda ruza olsin. Alloh sizlarga osonlikni istaydi va sizlarga biror qiyinchilikni istamaydi. U sizlarni malum miqdorda ruza tutishingizni istaydi va Allohga takbir aytishingizni istaydi, chunki u sizlarni tugri yulga hidoyat qilgan. Balki shukr qilarsiz. (Al-Baqar surasi). Bu oyda musulmonlar ibodatlarini masul ravishda bajarishadi, muqaddas Quron kitobini uqishadi, ikhtiyoriy solih amallarni (Sadaqani) va majburiy amallar (Zakotni) tarqatishadi. Negadir namozi tukhtalgan kuplab musulmonlar, kupincha, bu oyda Islom ustunlarini bajarishga qaytishadi. Shuning uchun musulmonlar qurqib Ramazon oyini kutishadi. RUZA TUTISh PAYTIDA QILIShI MUMKIN BULMAGAN HARAKATLAR Ruza paytida mumkin emas!!! Kunduzi sodir etilgan quyidagi harakatlar ruzani buzadi, shu jumladan: Ruza tutishni niyat qilmaslik; Oziq-ovqat va ichimliklarni qasddan qabul qilish; Sigaret; Jinsiy aloqalar (najosat bor yoki yuqligidan qatiy nazar), silashdan kelib chiqqan masturbatsiya yoki najosat; Rektal va vaginal preparatlarni kiritish; Ogziga tushgan balgamni yutib yuborish; Ogiz bushligi tuladigan spontan qusish. TAQIQLANMAGAN HARAKATLAR Nokhosdan istemaol qilingan ovqat va ichimlik; Ineksiya yuli bilan preparatlarni kiritish (ukol); Qon berish va qon ketishi (hijam); Ogizga suv kiritmay chumilish; Tupusi yutilmaydigan holda upish; Najosatga olib kelmaydigan silashlar; Ogiz bushligiga kirmagan tupi va balgamni yutish; Tishni yuvish, agarki tish tastasi tomoqqa bormagan qadar; Tishni sivak bilan tozalash. Bazi olimlar tundan keyin tishni yuvish yakhshi emas deb hisoblashadi shu hadisga asoslanib: «Khushbuylikka kura ruza tutgan kishining ogiz hidi Alloh uchun yakhshiroqdir»; Majburiy ravishdagi qusish; Namoz uqimash. RUZA TUTIShDAN OZOD QILINGAN ShAKhSLAR Musulmon bulmaganlar; Kichik bolalar va ruhiy kasallar; Qari odamlar va ruza tuta olmaydigan va ahvollari uzgarishiga umid qilmaydigan bemorlar. Gunohlari kechirilishi uchun kambagallarni tuydirishlari kerak; Homilador va emizakli ayollar uz sogligi va bolaning sogligi uchun qurqqan taqdirda. Ularni vaqtincha ozod qilgan sabab ketganidan keyin ular ruzalarini tutishlari kerak; Sayohat qiluvchilar. Sayohatchiga jismoniy holati va sayohat qilishning qiyinchiliklaridan qatiy nazar, tezkor ravishda buziladi. Hayzli va tugruqdan keyingi tozalikka uchragan ayollar. Ramazon ruzasini tutmaydiganlar, kunduz davomida ovqat eyish yoki chekishlarini kursatmashlari kerak. Islom mamlakatlarida ruza tutish vaqtida ovqatlanish, ichish, chekish, sakrash va jamoat joylarida musiqa tovushini baland qilish taqiqlanadi. MAJBURIY BULGAN ShARTLAR Ruza uchun majburiy shart – uni amalga oshirish niyati. Niyat chin yurakdan aytiladi va har qanday tushunarli ruza tilida til bilan tasdiqlanadi. Maqsad takhminan shunday: “Men ertaga (bugun) Alloh yulida Ramazon oyini niyat qilmoqchiman”. Kecha (ishora) va tong (fajr) namozlari orasida niyat bildirilur. Ramazon oyining barcha kunlari uchun Malikitdan tashqari barcha sunniy mazhablarda oyning boshidagi niyat bekor hisob qilinadi. ISLOMDAGI QARZLAR Ramazon oyida ruzaning buzilishi, biror sababsiz, gunoh hisoblanadi. Islomning besh ustunlaridan biri buyicha: Qasdan bulmagan uzrli sabab bilan (ogir kasallik, hayd) buzilgan ruza uchun musulmon kishi bir kun ruza tutishi yoki kambgalga 1 saa bugdoyga teng yoki shuning puliga mahsulot sotib olish yoki shu miqdorda pul berishi kerak. Uzrli sabab bilan utkazib yuborilgan ruza uchun keyingi Ramazon oyi qadar uning uchun har qanday qulay kunda ruza tutish kerak. Kunduzi qilingan jinsiy aloqa uchun 60 kun doimiy ravishda ruza tutishi kerak yoki 60-ta kambagalni tuydirishi kerak. Agar shariatda rukhsat berilgan sabablar bilan ruza tutib bulmagan holda toat ibodat qilish kerak. RAMAZONDA YaKhShI Ishonchli hadis va Quronga kura yakhshi ishlarni bajarish ayniqsa muhim hisoblanadi. Muhammad paygambarning suzlariga kura, Alloh bu oyning har birining ahamiyatini 700 barobar, Shayton zanjirlarini oshiradi, shuning uchun musulmonlar boshqa oylarda bulganlarga kura bu ishni qilishlari juda osonlashadi. Ramazonda sadoqatli musulmonlar namozni kuproq uqishga, Quronni uqishga, sadaqa berishga va boshqa yakhshi amallarni qilishga harakat qiladilar. RAMAZONDAGI SAHARKhURLIK Saharkhurlik, Ramazon oyining ertalabki taom istemol qilishidir. Taomni fajr namozidan oldin (tong otgunicha) eyishadi. Ramazon vaqtidagi tushlik va iftor (kechqurun) ananaviy uchta ovqatni urnini oladi (nonushta, tushlik va kechki ovqat). Musulmonlar uchun saharkhurlikni tongning dastlabki belgilaridan oldin qilish afzaldir, chunki bu holatda ruza tutish uchun Allohdan mukofot (savob) yanada kattaroqdir. Agar ruza tutgan kishi tong otguncha ovqatlanmasa, ruzasi joriy buladi, ammo u mukofotning bir qismini yuqotadi, chunki u Muhammad paygambarning sunnatiga amal qiladigan ishlardan birini qilmaydi. RAMAZON OYINING IFTORI Iftorlik Ramazon oyi davomida kengaytma, kechki ovqatdir. Bu mahalliy vaqtga kura kechki namozidan keyin utkaziladi. Iftorlik quyosh botganidan sung boshlanadi. Keyinchalik ovqatni kechiktirishni istamaslik kerak. Sunnatda ruza ochish khurmo va suv bilan boshlanadi. Paygambarimiz (sallallohu alayhi vasallam) deydilar: «Sizlardan biringiz ruzani ochmoqchi bulsa, khurmo bilan ochsin va khurmo topmasa, uni suv bilan ochsin, chunki u poklantiradi». Iftorlikdan keyin quyidagi duo uqiladi: «Ey Rabbim, men sen uchun ruza tutgandim (sen uchun men uzimni qoniqtirdim) va sening nematlaringdan foydalanib, ruza ochdim. Men Senga ishonaman va Senga umid qilaman. Rahmating cheksizdir, meni kechir. Allohga hamdu sanolar bulsin, chunki u menga ruza tutish uchun yordam berdi va ruza ochganda tuydirdi». «Ey, Allohim! Sening taskinligin uchun ruza tutdim, Senga ishonib, Senga tayanib, sovgalaringni ishlatib, dam oldim. Ey gunohlarni kechiruvchi, mening utgan va qiladigan gunohlarimni kechir!» RAMAZONDAGI TAROVIH Tarovih (tanaffus, dam olish, mukhlat) – farz namozidan va tong otguncha davom etadigan ikhtiyoriy namoz. Tarovih namozi yakka yoki birgalikda amalga oshiriladi. “Tarovih” suzi arabcha “tarviha” suzidan kupchilikni tashkil etadi, bu ruschada «dam olish» manosini anglatadi. Namozning turt rakatidan keyin dam olib, Rabbni uluglash yoki imomga quloq solishlari uchun ham bu namoz shunday deb nomlangan. Muhammad Paygambar davrida tarovih 8 va 20 rakatdan qilingan bulsa-da, yigirma rakatdan iborat tarovihni khalifa Umar tomonidan Sahobaning roziligi bilan tasdiqlashdi. 4 ta sunnat mazhabining fikriga kura, tarovih namozi 20 rakat (2 rakatdan 10 marta) uqiladi. Ramazon oyining har bir kuni, kunduz namozidan keyin har kuni uqiladi. Muhammad Paygambar (sallallahu alayhi vasallam) sahobalari davrida, har turt rakatdan keyin, qisqa vaqt oraligida Allohni maqtash va zikr qilish nishonlangan yoki qisqa vaz uqilgan. 2018-yilda Tarovihning birinchi namozi 15-may kuni kechqurun boshlanadi. (Davomi >>>) RAMAZONNING OKhIRGI UN KUNI Ramazonning okhirgi un kuni, musulmonlar ibodatni yanada kuchliroq bajarishadi. Bu vaqtda, Muhammda paygambarga ukhshab un kun davomida masjidda bulish (itikaaf) tavsiya qilinadi, chunki Muhammad paygambar, masalan 10 kun davomida masjidda turgan, umrlarining sunggi yili bulsa 20 kun bulgan. Masjidda bulishning asosiy sharti quyidagi niyatni aytishdir: “Men Allohga yaqinroq bulish maqsadida masjidda itikaaf qolish niyatidadir.” Masjiddan chiqqanda niyat yangilanadi. Bu kunlar Qadr kechasi (qudrat kechasi, taqdir kechasi) bulishi kutiladi. QADR KEChASI (LAYLATUL QADR) Qadr kechasi (Laylatul Qadr), Al-Qadr kechasi, Qudrat kechasi. Ramazon oyining 27-kechasi Muhammadga Hira togining Jabal-Nurdagi gorida “Inna anzalnagu” surasinining 610-yilda ochilish sharafiga bagishlangan. Islomiy manbalarga kura, bu kecha, Jabroil alayhissalom Muhammad sallallohu alayhi vasallamning namoz uqish paytlarida kelib va kitobga ishora qilib dedi: “Uqigin!” (Quron!). Taqdirning tuni Ramazon oyining tuqqizinchi kuni okhirida nishonlanadi. Taqdir kunida Khudodan qilgan gunohlar uchun kechirim surash va Quronni uqish shartdir. Kunni bilish uchun qarang>>>. RUZA BAYRAMI (RAMAZON) Shavvol oyining birinchi kunida, yani, Ramazon oyining 30 yoki 31 kunida Hayit bayrami (Oraz bayrami, Id al-Fitr) bulib utadi. Shu kuni, musulmonlar Hayit namozini uqishadi va zakotni (Zakot al-Fitr) tulashadi. Hayit kuni shu sahifada yozilgan>>> Zakot al-Fitr (fitr khayriyasi) – Ramazon bayramidan oldin muhtoj musulmonlarga khayriya tulash kerak. Fitr zakotini berish, musulmonlar uchun majburiy (vojib) amaldir. Oilaning boshi oilasining barcha azolariga gamkhurlik qilish uchun sadaqa beradi. Bola Ramazon oyining okhirgi kuni quyosh botganidan keyin tugilgan bulsa, Zakot al-Fitr buning uchun tulanadi. Fitr zakotini masjidda yoki shakhsan muhtoj bulgan shakhsga tulash mumkin. Sadaqa hajmi taraqaladigan sohaning tuloviga kura 1 caa qattiq moddaga teng. Masalan, Evropada bugdoy va arpa bilan, Janubiy-Sharqiy Osiyoda guruch bilan, Yakin Sharqda khurmo bilan tulash tavsiya qilinadi. Saa – 3500 g. (Khanafiy mazhabda), yoki 2.176 g. (boshqa sunniy mazhabida) teng ogirlik ulchovi. Saaning yarmi Hanafiy mazhabida tulanadi. Zakot al-Fitrni Muhammad Paygambar davrlaridagiday, mahsulot shaklida tulash eng yakhshi hisoblanadi. Hanafiy mazhabida pul bilan sadaqa tulash rukhsat berilgan. Zakot al-Fitr tulashning maqsadi ruza oyi davomida bulib utgan khatolardan poklanish (kafarra) va boshqa musulmonlar bilan birga kambagal va miskinlarga hayit bayramini nishonlash uchun yordam berishdir. TABRIKLAR VA RAMAZON TAQVIMI Musulmonlar uchun ruza oyi – bu quvonchli bir voqea bulib, ular bir-birlarini Ramazoni karim (sizlarga sakhovatli Ramazon tilayman!) yoki Ramazon muborak (Ramazon muborak bulsin!) suzlari bilan tabriklaydi. Ushbu oyning ananaviy orzusi, “Alloh ramazon oyida kuzlaringizni shirin kechalar va tanlangan kishilarning dustligi bilan, kechirimli va mehribonlarning jannati bilan sevsin!” degan suzlardir. Ruza tutganga hamda Alloh uning lavozimini qabul qilishini khohlashadi. RAMAZON HAQIDA NAShID Islom har oyining boshlanishi – qamariy taqvimga kura yangi oydan keyingi kun hisoblanadi. Oy taqvimi Grigorian kalendariga kura 10 kun qisqa, shuning uchun har yili Ramazonning boshlangich sanasi zamonaviy taqvimiga kura, takhminan 10-11 kun orqaga harakat qiladi. Shuni yodda tutish lozimki bazi musulmon davlatlarda ramazonning birinchi kuni astronomik hisoblar bilan belgilanadi, boshqalarda esa oyning bevosita kuzatish bilan, yoki musulmon jahonda nufuzli odamlar eloni asosida aniqlanadi. Shu munosabat bilan, diniy bayram boshlanishi ob-havo yoki mamlakat sharoitlariga qarab farq qilishi mumkin. Keyingi yillarda Ramazon oyining boshlanish prognozi: Tarikh Hafta kunlari 06.06.2016 Dushanba 27.05.2017 Shanba 17.05.2018 Panjshanba 06.05.2019 Dushanba 24.04.2020 Juma 13.04.2021 Seshanba 02.04.2022 Shanba 23.03.2023 Chorshanba 11.03.2024 Dushanba 01.03.2025 Juma HAQIDA

2018 RAMAZON OYINING BOShLANIShI VA TAQVIMI

2018 YIL RAMAZON OYINING BOShLANIShI VA TUGAShI, RUZANING OChILISh TAQVIMI

2018 RAMAZON 2018 yili Ramazon oyining boshlanishi qachon? Musulmonlar uchun muqaddas bulgan oy – Ramazon oyi bu yil 16 may kuni kechqurun, quyosh botishi bilan boshlanadi va 17 may kuni ertalabdan ruza boshlanadi va 2018 yil 15 iyun kuni (oy taqvimi buyicha 1439 yil) kechagacha yakunlanadi. Keyingi kun 16 iyun 2018 yil Ramazon hayiti (Ramazon bayrami) nishonlanadi. Biroq ayrim mamlakatlarda ulamo qaroriga binoan Ramazon oyi 17 may kuni boshlanadi va 18 iyun kuni kechqurun tugaydi.

  1. 2018 yili Ramazon oyi qachon? Ramazon qaysi kuni boshlanadi?
  2. Ruza bayramining tartibi – Ramazon bayrami 2018 yilda.

Haqiqatda Ramazon yoki turklar aytishicha «Oraza-Orozo-Uruza» khalqlar orasida «Ramazan – Ramazon» deb ham aytiladi va musulmon taqvimining tuqqizinchi oyini bildiradi. Har yili Gregoryan taqvimiga nisbatan oyning boshlanishi uzgaradi.

Ramazon oyi bayram sifatida nishonlanadi, er yuzasida barcha musulmon muminlar uchun eng muhim va eng aziz oy, dam olish kuni va 2018 yilda u 16 iyunda bulib utishi mumkin, chunki belgilashlarcha yangi oy Makka vaqti bilan 15 iyun 2017 yilda soat 4-u 21 daqiqada chiqadi. Shunday qilib Ramazon bu yil 30 kunga teng (dastlabki hozirgi malumotlarga kura).

Mohiyat: Ramazon oyi musulmonlar uchun muhim ruza (saum) oyi hisoblanadi va islomning besh ustunalaridan biridir. Ramazon oyi davomida taqvodor musulmonlar gunohlari uchun tulov tulagan maqsadida kunduzi eb ichish, chekish va jinsiy aloqani rad etadilar. Boshqa suzlar bilan aytganda, ruza manosi Yaratguvchining irodasiga kamtarlik yulida  uz gurur bilan kurash, gunohlari uchun gunohkor havoyi nafslariga ergashsa va tavbani aniqlash va yuq qilish maqsadida, ichki dunyo haqida uylash uchun tana istaklari ustidan ruhiy tantanasi uchun irodasiga bir sinov deganidir. Oyning davomligi 29 yoki 30 kunni tashkil qiladi va oy taqvimiga bogliq. Ruza (qirgizchasiga Orozo) tong bulishi bilan (ertalabki azondan keyin) boshlanadi va quyosh botganidan keyin (kechki azondan keyin) tugaydi.

17 may 2018 yilining takhminiy ruza tutish vaqti (taqvim)
Shahar Fajr Magrib
Astana (Qazoqiston) 3:30 21:30
Alma Ata (Qazoqiston) 3:25 20:26
Ashkhabad (Turkmaniston) 4:12 20:28
Baku (Ozarbayjon) 4:20 21:10
Bishkek (Qirgiziston) 3:11 21:26
Grozniy (Chechnya) 2:40 21:32
Dushanbe (Tojikiston) 3:01 19:55
Kazan (Tatariston) 1:56 21:21
Maykop (Adigeya) 2:10 19:55
Makhachkala (Dogiston) 1:55 19:19
Moskva (Rossiya Federatsiyasi) 2:07 21:07
Nazran (Ingushetiya) 2:05 19:30
Nalchik (Kabardino-Balkariya) 2:51 19:36
Simferopol (Krim) 2:30 20:19
Toshkent (Uzbekiston) 3:23 20:00
Ufa (Bashqortoston) 2:36 21:39
Cherkesiya — Adigey (Rossiya) 2:04 19:04
Astrakhan / Volgograd 03:19 21:28
Volgograd 00:59 19:51
Krasnoyarsk 02:05 21:20


RUZA TARTIBI

Ruza oldidan har kuni musulmonlar niyatni takhminan shunday shaklda aytadilar: «Men ertaga (bugun) Alloh yulida Ramazon oyini niyat qilmoqchiman».

Musulmonlarga ertalabdan yarim soat oldin ertalabki saharkhurlik (sukhur) tugashidan oldin va ruza ochish vaqti kelganidan sung iftor marosimini boshlash tavsiya qilinadi. Suv, sut, khurmo bilan ruza ochish tavsiya etiladi.

Musulmonlar kechki namozidan keyin har kuni 8 yoki 20 rakatdan iborat tarovih namozini ikhtiyoriy ravishda uqiydilar. Oyning okhirgi un kunligida  Qadr (qudrat kechasi, taqdir kechasi) keladi.

Shavvol oyining birinchi kunida, Ramazon oyining okhiri sharafiga ruza tutish bayrami utkaziladi. Shu kuni musulmonlar ertalab bayram namozini uqiydilar va farz bulgan zakotni berishadi. Ushbu bayram musulmonlar uchun ikkinchi muhim bayramdir.

RAMAZON OYINING ASOSLARI

Eng oddiy va eng charchagan kunlarda ham oddiy insoniy ehtiyojlarning butunlay rad etilishi musulmonlarga uz imonlari kuchini namoyish qilishga imkon beradi. Ruza vaqtida musulmonlar uzlarining garizalari va ehtiroslarini (nafslarini) siqish uchun harakat qilishadi. Bu oyda tashqi poklikdan tashqari, ruza tutuvchi kishi insonni ifloslantiradigan barcha fikrlar va harakatlardan uzini qutqarish uchun poklikga qattiqroq rioya qiladi. Musulmonlarning qilmishlari va fikrlari nopok bulsa bunda ruza qabul qilinmaydi va bekor hisoblanadi, chunki “Allohga yolgonni tashlamagan birovning eb-ichishi mutlaqo kerak emas”. Musulmonlar, Ramazon oyidagi manaviy va jismoniy ruza tutishni ularning qalblariga juda ijobiy tasir qiladi deb hisoblaydilar.

QURONDAGI FIKRLAR

Ruza bir necha kun bulishi kerak. Agar sizlardan biringiz kasal bulsa yoki yulda bulsa, unda boshqa vaqt shuchna ruza olishi kerak. Qiyinchilik bilan ruza tutadigan kishi uzining gunohlarini kechirilishi uchun kambagallarni boqish kerak. Agar kimdir ikhtiyoriy ravishda yakhshi ish qilsa, u uchun yakhshiroqdir. Lekin siz bilib olgan bulsangiz, tezroq ish tuting! Ramazon oyida Quron nozil qilingan – odamlar uchun ishonchli yulboshchi, sodiq etakchilik va aql-idrokning aniq dalili.

Ramazon oyida ruza (jadvalining) ochilishi va yopilish marotibalari Quron (Baqara surasiga) kura quyidagicha aniqlanadi: “Eying, iching toki saharlarda qora ipni oq ipdan ajratib bulmagunga qadar, keyin kechasi ruzani tuliq tugating”. Bu oyda uchragan kishi ruza tutishi kerak. Kimdir kasal yoki safarda bulsa, boshqa paytda shu miqdorda ruza olsin. Alloh sizlarga osonlikni istaydi va sizlarga biror qiyinchilikni istamaydi. U sizlarni malum miqdorda ruza tutishingizni istaydi va Allohga takbir aytishingizni istaydi, chunki u sizlarni tugri yulga hidoyat qilgan. Balki shukr qilarsiz. (Al-Baqar surasi). Bu oyda musulmonlar ibodatlarini masul ravishda bajarishadi, muqaddas Quron kitobini uqishadi, ikhtiyoriy solih amallarni (Sadaqani) va majburiy amallar (Zakotni) tarqatishadi. Negadir namozi tukhtalgan kuplab musulmonlar, kupincha, bu oyda Islom ustunlarini bajarishga qaytishadi. Shuning uchun musulmonlar qurqib Ramazon oyini kutishadi.

RUZA TUTISh PAYTIDA QILIShI MUMKIN BULMAGAN HARAKATLAR

Ruza paytida mumkin emas!!!

Kunduzi sodir etilgan quyidagi harakatlar ruzani buzadi, shu jumladan:

  1. Ruza tutishni niyat qilmaslik;
  2. Oziq-ovqat va ichimliklarni qasddan qabul qilish;
  3. Sigaret;
  4. Jinsiy aloqalar (najosat bor yoki yuqligidan qatiy nazar), silashdan kelib chiqqan masturbatsiya yoki najosat;
  5. Rektal va vaginal preparatlarni kiritish;
  6. Ogziga tushgan balgamni yutib yuborish;
  7. Ogiz bushligi tuladigan spontan qusish.

TAQIQLANMAGAN HARAKATLAR

  1. Nokhosdan istemaol qilingan ovqat va ichimlik;
  2. Ineksiya yuli bilan preparatlarni kiritish (ukol);
  3. Qon berish va qon ketishi (hijam);
  4. Ogizga suv kiritmay chumilish;
  5. Tupusi yutilmaydigan holda upish;
  6. Najosatga olib kelmaydigan silashlar;
  7. Ogiz bushligiga kirmagan tupi va balgamni yutish;
  8. Tishni yuvish, agarki tish tastasi tomoqqa bormagan qadar;
  9. Tishni sivak bilan tozalash. Bazi olimlar tundan keyin tishni yuvish yakhshi emas deb hisoblashadi shu hadisga asoslanib: «Khushbuylikka kura ruza tutgan kishining ogiz hidi Alloh uchun yakhshiroqdir»;
  10. Majburiy ravishdagi qusish;
  11. Namoz uqimash.

RUZA TUTIShDAN OZOD QILINGAN ShAKhSLAR

  1. Musulmon bulmaganlar;
  2. Kichik bolalar va ruhiy kasallar;
  3. Qari odamlar va ruza tuta olmaydigan va ahvollari uzgarishiga umid qilmaydigan bemorlar. Gunohlari kechirilishi uchun kambagallarni tuydirishlari kerak;
  4. Homilador va emizakli ayollar uz sogligi va bolaning sogligi uchun qurqqan taqdirda. Ularni vaqtincha ozod qilgan sabab ketganidan keyin ular ruzalarini tutishlari kerak;
  5. Sayohat qiluvchilar. Sayohatchiga jismoniy holati va sayohat qilishning qiyinchiliklaridan qatiy nazar, tezkor ravishda buziladi.
  6. Hayzli va tugruqdan keyingi tozalikka uchragan ayollar.

Ramazon ruzasini tutmaydiganlar, kunduz davomida ovqat eyish yoki chekishlarini kursatmashlari kerak. Islom mamlakatlarida ruza tutish vaqtida ovqatlanish, ichish, chekish, sakrash va jamoat joylarida musiqa tovushini baland qilish taqiqlanadi.

MAJBURIY BULGAN ShARTLAR

Ruza uchun majburiy shart – uni amalga oshirish niyati. Niyat chin yurakdan aytiladi va har qanday tushunarli ruza tilida til bilan tasdiqlanadi. Maqsad takhminan shunday: “Men ertaga (bugun) Alloh yulida Ramazon oyini niyat qilmoqchiman”. Kecha (ishora) va tong (fajr) namozlari orasida niyat bildirilur. Ramazon oyining barcha kunlari uchun Malikitdan tashqari barcha sunniy mazhablarda oyning boshidagi niyat bekor hisob qilinadi.

ISLOMDAGI QARZLAR

Ramazon oyida ruzaning buzilishi, biror sababsiz, gunoh hisoblanadi. Islomning besh ustunlaridan biri buyicha:

  • Qasdan bulmagan uzrli sabab bilan (ogir kasallik, hayd) buzilgan ruza uchun musulmon kishi bir kun ruza tutishi yoki kambgalga 1 saa bugdoyga teng yoki shuning puliga mahsulot sotib olish yoki shu miqdorda pul berishi kerak.
  • Uzrli sabab bilan utkazib yuborilgan ruza uchun keyingi Ramazon oyi qadar uning uchun har qanday qulay kunda ruza tutish kerak.
  • Kunduzi qilingan jinsiy aloqa uchun 60 kun doimiy ravishda ruza tutishi kerak yoki 60-ta kambagalni tuydirishi kerak.
  • Agar shariatda rukhsat berilgan sabablar bilan ruza tutib bulmagan holda toat ibodat qilish kerak.

RAMAZONDA YaKhShI

Ishonchli hadis va Quronga kura yakhshi ishlarni bajarish ayniqsa muhim hisoblanadi. Muhammad paygambarning suzlariga kura, Alloh bu oyning har birining ahamiyatini 700 barobar, Shayton zanjirlarini oshiradi, shuning uchun musulmonlar boshqa oylarda bulganlarga kura bu ishni qilishlari juda osonlashadi. Ramazonda sadoqatli musulmonlar namozni kuproq uqishga, Quronni uqishga, sadaqa berishga va boshqa yakhshi amallarni qilishga harakat qiladilar.

RAMAZONDAGI SAHARKhURLIK

Saharkhurlik, Ramazon oyining ertalabki taom istemol qilishidir. Taomni fajr namozidan oldin (tong otgunicha) eyishadi. Ramazon vaqtidagi tushlik va iftor (kechqurun) ananaviy uchta ovqatni urnini oladi (nonushta, tushlik va kechki ovqat). Musulmonlar uchun saharkhurlikni tongning dastlabki belgilaridan oldin qilish afzaldir, chunki bu holatda ruza tutish uchun Allohdan mukofot (savob) yanada kattaroqdir. Agar ruza tutgan kishi tong otguncha ovqatlanmasa, ruzasi joriy buladi, ammo u mukofotning bir qismini yuqotadi, chunki u Muhammad paygambarning sunnatiga amal qiladigan ishlardan birini qilmaydi.

RAMAZON OYINING IFTORI

Iftorlik Ramazon oyi davomida kengaytma, kechki ovqatdir. Bu mahalliy vaqtga kura kechki namozidan keyin utkaziladi. Iftorlik quyosh botganidan sung boshlanadi. Keyinchalik ovqatni kechiktirishni istamaslik kerak. Sunnatda ruza ochish khurmo va suv bilan boshlanadi. Paygambarimiz (sallallohu alayhi vasallam) deydilar: «Sizlardan biringiz ruzani ochmoqchi bulsa, khurmo bilan ochsin va khurmo topmasa, uni suv bilan ochsin, chunki u poklantiradi».

Iftorlikdan keyin quyidagi duo uqiladi:

«Ey Rabbim, men sen uchun ruza tutgandim (sen uchun men uzimni qoniqtirdim) va sening nematlaringdan foydalanib, ruza ochdim. Men Senga ishonaman va Senga umid qilaman. Rahmating cheksizdir, meni kechir. Allohga hamdu sanolar bulsin, chunki u menga ruza tutish uchun yordam berdi va ruza ochganda tuydirdi».

«Ey, Allohim! Sening taskinligin uchun ruza tutdim, Senga ishonib, Senga tayanib, sovgalaringni ishlatib, dam oldim. Ey gunohlarni kechiruvchi, mening utgan  va qiladigan gunohlarimni kechir!» RAMAZON 2018

RAMAZONDAGI TAROVIH

Tarovih (tanaffus, dam olish, mukhlat) – farz namozidan va tong otguncha davom etadigan ikhtiyoriy namoz. Tarovih namozi yakka yoki birgalikda amalga oshiriladi. “Tarovih” suzi arabcha “tarviha” suzidan kupchilikni tashkil etadi, bu ruschada «dam olish» manosini anglatadi. Namozning turt rakatidan keyin dam olib, Rabbni uluglash yoki imomga quloq solishlari uchun ham bu namoz shunday deb nomlangan. Muhammad Paygambar davrida tarovih 8 va 20 rakatdan qilingan bulsa-da, yigirma rakatdan iborat tarovihni khalifa Umar tomonidan Sahobaning roziligi bilan tasdiqlashdi. 4 ta sunnat mazhabining fikriga kura, tarovih namozi 20 rakat (2 rakatdan 10 marta) uqiladi. Ramazon oyining har bir kuni, kunduz namozidan keyin har kuni uqiladi.

Muhammad Paygambar (sallallahu alayhi vasallam) sahobalari davrida, har turt rakatdan keyin, qisqa vaqt oraligida Allohni maqtash va zikr qilish nishonlangan yoki qisqa vaz uqilgan. 2018-yilda Tarovihning birinchi namozi 15-may kuni kechqurun boshlanadi. (Davomi >>>)

RAMAZONNING OKhIRGI UN KUNI

Ramazonning okhirgi un kuni, musulmonlar ibodatni yanada kuchliroq bajarishadi. Bu vaqtda, Muhammda paygambarga ukhshab un kun davomida masjidda bulish (itikaaf) tavsiya qilinadi, chunki Muhammad paygambar, masalan 10 kun davomida masjidda turgan, umrlarining sunggi yili bulsa 20 kun bulgan. Masjidda bulishning asosiy sharti quyidagi niyatni aytishdir: “Men Allohga yaqinroq bulish maqsadida masjidda itikaaf qolish niyatidadir.” Masjiddan chiqqanda niyat yangilanadi. Bu kunlar Qadr kechasi (qudrat kechasi, taqdir kechasi) bulishi kutiladi. RAMAZON 2018

QADR KEChASI (LAYLATUL QADR)

Qadr kechasi (Laylatul Qadr), Al-Qadr kechasi, Qudrat kechasi. Ramazon oyining 27-kechasi Muhammadga Hira togining Jabal-Nurdagi gorida “Inna anzalnagu” surasinining 610-yilda ochilish sharafiga bagishlangan. Islomiy manbalarga kura, bu kecha, Jabroil alayhissalom Muhammad sallallohu alayhi vasallamning namoz uqish paytlarida kelib va kitobga ishora qilib dedi: “Uqigin!” (Quron!). Taqdirning tuni Ramazon oyining tuqqizinchi kuni okhirida nishonlanadi. Taqdir kunida Khudodan qilgan gunohlar uchun kechirim surash va Quronni uqish shartdir. Kunni bilish uchun qarang>>>.

RUZA BAYRAMI (RAMAZON)

Shavvol oyining birinchi kunida, yani, Ramazon oyining 30 yoki 31 kunida Hayit bayrami (Oraz bayrami, Id al-Fitr) bulib utadi. Shu kuni, musulmonlar Hayit namozini uqishadi va zakotni (Zakot al-Fitr) tulashadi. Hayit kuni shu sahifada yozilgan>>>

Zakot al-Fitr (fitr khayriyasi) – Ramazon bayramidan oldin muhtoj musulmonlarga khayriya tulash kerak. Fitr zakotini berish, musulmonlar uchun majburiy (vojib) amaldir. Oilaning boshi oilasining barcha azolariga gamkhurlik qilish uchun sadaqa beradi. Bola Ramazon oyining okhirgi kuni quyosh botganidan keyin tugilgan bulsa, Zakot al-Fitr buning uchun tulanadi. RAMAZON 2018

Fitr zakotini masjidda yoki shakhsan muhtoj bulgan shakhsga tulash mumkin. Sadaqa hajmi taraqaladigan sohaning tuloviga kura 1 caa qattiq moddaga teng. Masalan, Evropada bugdoy va arpa bilan, Janubiy-Sharqiy Osiyoda guruch bilan, Yakin Sharqda khurmo bilan tulash tavsiya qilinadi. Saa – 3500 g. (Khanafiy mazhabda), yoki 2.176 g. (boshqa sunniy mazhabida) teng ogirlik ulchovi. Saaning yarmi Hanafiy mazhabida tulanadi. Zakot al-Fitrni Muhammad Paygambar davrlaridagiday, mahsulot shaklida tulash eng yakhshi hisoblanadi. Hanafiy mazhabida pul bilan sadaqa tulash rukhsat berilgan. RAMAZON 2018

Zakot al-Fitr tulashning maqsadi ruza oyi davomida bulib utgan khatolardan poklanish (kafarra) va boshqa musulmonlar bilan birga kambagal va miskinlarga hayit bayramini nishonlash uchun yordam berishdir.

TABRIKLAR VA RAMAZON TAQVIMI

Musulmonlar uchun ruza oyi – bu quvonchli bir voqea bulib, ular bir-birlarini Ramazoni karim (sizlarga sakhovatli Ramazon tilayman!) yoki Ramazon muborak (Ramazon muborak bulsin!) suzlari bilan tabriklaydi. Ushbu oyning ananaviy orzusi, “Alloh ramazon oyida kuzlaringizni shirin kechalar va tanlangan kishilarning dustligi bilan, kechirimli va mehribonlarning jannati bilan sevsin!” degan suzlardir. Ruza tutganga hamda Alloh uning lavozimini qabul qilishini khohlashadi.

RAMAZON HAQIDA NAShID RAMAZON 2018

Islom har oyining boshlanishi – qamariy taqvimga kura yangi oydan keyingi kun hisoblanadi. Oy taqvimi Grigorian kalendariga kura 10 kun qisqa, shuning uchun har yili Ramazonning boshlangich sanasi zamonaviy taqvimiga kura, takhminan 10-11 kun orqaga harakat qiladi. Shuni yodda tutish lozimki  bazi musulmon davlatlarda ramazonning birinchi kuni astronomik hisoblar bilan belgilanadi, boshqalarda esa oyning bevosita kuzatish bilan, yoki musulmon jahonda nufuzli odamlar eloni asosida aniqlanadi. Shu munosabat bilan, diniy bayram boshlanishi ob-havo yoki mamlakat sharoitlariga qarab farq qilishi mumkin.

Keyingi yillarda Ramazon oyining boshlanish prognozi:

Tarikh Hafta kunlari
06.06.2016 Dushanba
27.05.2017 Shanba
17.05.2018 Panjshanba
06.05.2019 Dushanba
24.04.2020 Juma
13.04.2021 Seshanba
02.04.2022 Shanba
23.03.2023 Chorshanba
11.03.2024 Dushanba
01.03.2025 Juma
Оцените статью
HAQIDA
Добавить комментарий
Яндекс.Метрика